ماشین حساب

حسابداری

ماشین حساب

حسابداری

مقالات حسابداری ، نرم افزارهای حسابداری ، کتاب و ...

تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران
نویسندگان

۱ مطلب با موضوع «قم :: جغرافیای قم» ثبت شده است

 

 


جغرافیای طبیعی

استان قم با وسعت 11 هزار و 240 کیلومتر مربع، بین مدار 34 درجه و 15 دقیقه تا 35 درجه و 15 دقیقه ی عرض شمالی نسبت به خط استوا و 50 درجه و 30 دقیقه تا 51 درجه و 30 دقیقه ی طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ، در بخش مرکزی ایران قرار دارد. مساحت استان قم 6/8 % درصد کل مساحت کشور است.

این استان که تقریباً در مرکز ایران قرار دارد، از شمال به استان تهران، از شرق به استان سمنان، از جنوب به استان اصفهان و از غرب و جنوب غربی به استان مرکزی محدود است . استان قم در غرب دریاچه ی نمک قرار گرفته است.

 

نواحی کوهستانی

استان قم کوه های متعددی دارد که معروف ترین آنها کوه ولیجا با ارتفاع 3330 متر و تحت سرحوض به ارتفاع 3193 متر در جنوب قم است. حدود 25 درصد مساحت استان قم کوهستانی و کوهپایه ای و بقیه دشت است.

با توجه به اختلاف ارتفاع زیاد (از 600 تا 3330 متر)، این استان دارای سه نوع آب و هوای متفاوت کوهستانی، نیمه بیابانی و گرم و خشک بیابانی است.

نواحی کوهپایه ای

این مناطق در جنوب و جنوب غرب استان در پای ارتفاعات نواحی کوهستانی قرار دارند و از رسوبات ریز و درشت تشکیل شده اند . سفره های آب زیر زمینی غنی این نقاط به صورت چاه و قنات مورد بهره برداری قرار می گیرد .

 نواحی دشتی

این نواحی بیشتر در مرکز و شمال شرق استان قرار دارند و با شیبی ملایم از غرب به شرق به سمت دریاچه نمک و حوض سلطان کشیده شده اند . وجود تشکیلات گچی و نمکی باعث شور شدن سفره های آب زیر زمینی این مناطق شده است . در استان قم هر چه از نواحی غربی و کوهستانی جنوب به سمت دریاچه نمک و دشت مسیله حرکت کنیم، از کیفیت خاک و آب کاسته شده و دشت ها تبدیل به بیابان های خشک و بی آب و علف خالی از سکنه می شوند.

 منابع آب :

رودها : رودهای این استان بیشتر از غرب به شرق و از جنوب به سمت شمال جریان دارند. مهمترین رودهای استان عبارتند از :

رودهای اصلی : "قره چای و قمرود (اناربار)"

و رودهای فرعی : "امامزاده اسماعیل، بیدهند (ابرجس)، قره سو و طغرود"

رودهای شور کرج و جاجرود از شمال استان تهران، وارد استان قم شده و سرانجام به دریاچه ی نمک می ریزند. تعدادی رودهای فصلی کوچک نیز به دریاچه ی حوض سلطان در شمال استان وارد می شوند.

سدها : سه سد مخزنی امامزاده اسماعیل، سد کبار و سد سنجگان با هدف تأمین آب کشاورزی و تغذیه ی سفره های زیرزمینی نواحی اطراف احداث شده است. سدهای انحرافی نسبتاً مهمی نیز در سطح استان بر روی رودهای مختلف به منظور انحراف آب رودها به کانال های آبیاری در زمینهای کشاورزی زده شده است. سد کبار، از جمله آثار ثبتی میراث فرهنگی و گردشگری قم است و بر اساس شواهد، قدیمی ترین سد قوسی جهان محسوب می شود. یکی دیگر از سدهای مخزنی سد پانزده خرداد است. این سد، اگر چه در خارج از استان احداث شده، هدف از ساخت آن تأمین آب آشامیدنی موردنیاز مردم قم بوده است.

آبهای زیرزمینی : موقعیتهای اقلیمی استان قم موجب شده ، مردم این منطقه از دیرباز به احداث قنات و حفر چاه برای آبیاری بخش عظیمی از مزارع خود روی آورده اند.

 زیستگاه های جانوری

گروه های کوچکی از حیات وحش در بعضی از مناطق قم دیده می شود که گونه هایی از قوچ، میش، بز، آهو، جبیر، خوک، روباه، شغال، جوجه تیغی، خرگوش، گربه وحشی، گرگ و انواع پرندگان و خزندگان در آنها پراکنده اند. یکی از این مناطق، منطقه پلنگ دره است. این منطقه به علت داشتن زیستگاه های جانوری و گیاهی و وجود پلنگ در آن، از دیرباز به این نام شهرت یافته و با وسعتی معادل 30 هزار هکتار در جنوب غربی قم و در جاده ی سلفچگان - نیزار - واقع شده است.

جاذبه های طبیعی

پارک ملی کویر :

کویر با بیابانهای پوشیده از نمک، تپه های طلایی، شن های روان، شبهای زیبای پرستاره و ... علی الخصوص برای کشورهای اروپایی، آسیای شرقی و آمریکای شمالی جذابیت خاص خود را دارد. زیرا کشورهای مذکور از داشتن این نعمت الهی بی بهره اند.

منطقه ی وسیع دشت کویر از بزرگترین و مهمترین مناطق اکولوژی ایران است که از نظر تنوع گونه های حیوانی و گیاهی در جهان کم نظیر است.

بخشی از این منطقه از سال 1343 ه.ش پارک ملی اعلام شده است. پارک ملی کویر با بیش از 600 هزار هکتار مساحت، در جنوب شرقی تهران و قسمتی از آن در استان قم قرار دارد.

 

نماهایی از پارک ملی کویر

 

 

 

دریاچه ی نمک :

 

این دریاچه، که در واقع بخشی از کویر نمک ایران است، در شرق قم قرار دارد. دریاچه ی نمک تنها در فصل زمستان دارای آب است و در فصل تابستان به جای آب، ورقه های نمک در آن جلب نظر می کند.

شکل هندسی نمکهای پف کرده در این دریاچه به خصوص به هنگام طلوع و غروب خورشید، مناظر دیدنی و زیبایی را برای بازدیدکنندگان به تصویر می کشد.

 

نمای هوایی از دریاچه نمک استان قم

 

 دریاچه ی حوض سلطان :

این دریاچه با مساحتی حدود 330 کیلومتر مربع، در حاشیه ی بزرگراه قم-تهران و شمال استان قم قرار دارد. دریاچه ی حوض سلطان با مناظر گوناگون و دیدنی خاص خود در فصلهای مختلف و در ساعات روز، مناظر بدیعی را به نمایش می گذارد.

دریاچه ی حوض سلطان شامل دو چاله ی جدا از هم به نام "حوض سلطان" و "حوض مرده" است که آن دو را بیشتر حوض سلطان می نامند. آبهایی که به این دریاچه می ریزد دایمی نیست و به علت عبور از طبقات نمکی، بی نهایت شور است.

این دریاچه بعد از اسلام تا حدود قرن 19 میلادی دوره های خشک و مرطوب فراوان را گذرانده و با توجه به تغییرات مجرای رود مسیله یا رود شور، به صورت دریاچه و باتلاق و کویر درآمده است. از زمان صوفیه به بعد به سبب بنای سدی در بالای پل دلاک، که آب رود قره چای را به دریاچه ی نمک هدایت می کرد، ارتباط بین دریاچه حوض سلطان و دریاچه نمک قطع یا ضعیف شده است. در سال 1262 ه.ق دو نیمه ی دریاچه حوض سلطان به هم متصل و دریاچه ی بزرگی را تشکیل داد.

 

نمایی از دریاچه حوض سلطان استان قم

 

 

منطقه ییلاقی کهک :

 

شهر کهک با روستاهای اطراف آن، آب و هوای معتدل کوهستانی دارد و از مناطق ییلاقی استان قم به شمار می رود. وجود باغهای زیبا، کوه های مرتفع و آب شیرین از ویژگی های منطقه است. این ویژگی سبب شده تا گردشگران داخلی از این منطقه استقبال چشمگیری کنند و عده ای برای جذب توریست به سرمایه گذاری بپردازند. وجود مجتمع های توریستی و تفریحی مانند : کشتی آبی، باغ سنگی، کلبه ی سبز، کوهستان پارک، و پروژه های دیگری که در دست ساخت می باشد از این قبیل است. روستاهای بالادست شهر کهک مانند : فردو، وشنوه، کرمجگان، اول، خاوه، بیدهند و ... روستاهای ییلاقی و از زیباترین روستاهای ایران به شمار می روند.

آماده بودن زیرساختها از قبیل آب، برق، گاز، راه آسفالته در روستاها، عامل دیگری برای حضور گردشگران در این منطقه است.

 

منطقه ییلاقی خلجستان :

 

خلجستان نیز با روستاهای اطراف آن، آب و هوای معتدل کوهستانی دارد و از مناطق ییلاقی استان قم به شمار می رود.

قاهان : دهستان قاهان دارای دو دره است. یکی دره ی کهندان در روستان ونان (عروس خلجستان) و دره ی دیگر که از آغلک شروع و بعد از روستای زیبای بنابر و روستاهای جمیزقان، قاهان و نویس به کاسوا و انجیله ختم می شود. وجود باغ های زیبا، مجموعه ی گلخانه کوثر، کوه های مرتفع، آب شیرین و قرار گرفتن در مسیر بزرگراه های قم-ساوه و قم-تفرش، سبب شده تا گردشگران داخلی و خارجی از این منطقه دیدن کنند و بخش خصوصی بابت احداث تأسیسات گردشگری اقدام نماید. وجود مجتمع های توریستی و تفریحی دهکده ی صبا در دستجرد ، سبز میدانک و رستوران گل مریم نیز از این قبیل است. در سفر جناب آقای دکتر احمدی نژاد، مقام محترم ریاست جمهوری و هیأت وزیران به استان قم، دو منطقه ی جمکران و خلجستان، به عنوان مناطق نمونه ی گردشگری به تصویب رسیده است.

جغرافیای سیاسی

این استان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای یک شهرستان "قم"، پنج بخش "مرکزی، کهک (نوفل لو شاتو)، خلجستان، سلفچگان و جعفرآباد" و پنج شهر "قم، قنوات، کهک، دستجرد و جعفریه" و نه دهستان و 356 آبادی است.

استان قم به جهت موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن در طول خطوط ارتباطی، اهمیت ویژه ای دارد. به گونه ای که در دوران اولیه ی تمدن بشری، جزو مهمترین قرارگاه های انسانی به شمار می آمده است.

 

 

راه های ارتباطی استان :

قم دارای هشت راه اصلی مواصلاتی، چهار راه فرعی و سه خط آهن به شهرهای مجاور است که از جمله آنها می توان راه های زیر را نام برد :

- آزاد راه قم - تهران (به طول 130 کیلومتر)

- آزاد راه قم - ساوه

- جاده قدیم قم - تهران (جاده ی قدیم)

- آزاد راه قم - اصفهان

- راه قم - کاشان

- بزرگراه قم - اراک

- راه آهن قم - تهران

- راه آهن قم - اراک و جنوب

- راه آهن قم - کاشان و جنوب

جغرافیای اقتصادی

عمده ترین مسأله ی تأثیرگذار در وضع اقتصادی قم، صنعت گردشگری و به طور اخص توریسم مذهبی است و علت آن وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (ع) و مسجد مقدس صاحب الزمان (جمکران) است که در تمام فصل های سال، زائران بسیاری را از نفاط مختلف کشور و سایر کشورها به قم می کشانند. این امر موجب رونق بازار کار و خدمات در این شهر شده و در امر اشتغال نقش به سزایی دارد.

پس از صنعت گردشگری، صنایع و معادن، کشاورزی، صنایع دستی و سوغات از منابع مهم اقتصادی استان محسوب می شوند که البته دو مورد اخیر نیز از برکات توسعه ی صنعت گردشگری قلمداد می شوند.

منطقه ویژه ی اقتصادی سلفچگان نیز بارقه ای از امید در توسعه ی اقتصادی استان محسوب می شود. وجود سه شکارگاه در نقاط مختلف استان قم و حیوانات متنوع آنها، به عنوان امکان بالقوه ای برای گسترش صنعت گردشگری و جذب درآمدهای اقتصادی برای مردم استان تلقی می شود.

منبع : سایت  اداره کل میراث فرهنگی  , صنایع دستی وگردشگری استان قم

 

آمنه جوادزاده